Jan Slager is mede-eigenaar van Vriezon, een bedrijf gevestigd op bedrijventerrein De Hemrik in Leeuwarden. “Energieopslag is om verschillende redenen belangrijk. Netcongestie vormt een groeiend probleem en betrouwbare energieopslag is cruciaal voor de stabiliteit en betrouwbaarheid van bedrijfsprocessen. Energiezekerheid speelt ook een grote rol, omdat bedrijven enorm afhankelijk zijn van een constante stroomvoorziening, vooral van elektrische energie. Daarnaast draagt energieopslag bij aan de energietransitie, aangezien de overstap naar elektrische oplossingen veel vraagt van zowel bedrijven als het elektriciteitsnet”, aldus Slager, die de verschillende toepassingen van energieopslag bespreekt. “Zo kan opgeslagen energie later worden gebruikt, bijvoorbeeld voor peak shaving, waarbij pieken in het energieverbruik worden opgevangen. Dit helpt bedrijven om binnen de afgesproken verbruiksgrenzen van hun energiecontract te blijven. Daarnaast biedt de opslag van energie mogelijkheden voor handel in energie en capaciteitsuitbreiding in het vastgoed. Een actueel voorbeeld hiervan is een project waar Vriezon bij betrokken is: de ombouw van kantoorunits naar appartementencomplexen. Door de inzet van batterijen en pv-installaties stijgt de capaciteit van het gebouw waar we aan werken van 20 naar 29 appartementen.”
Back-up
Energieopslag wordt ook gebruikt als back-upvoorziening. “Bij stroomuitval kan tijdelijke energie worden geleverd voor cruciale systemen zoals het ICT-netwerk, liften en essentiële bedrijfsprocessen, waaronder het gecontroleerd afschalen van werkzaamheden (shutdown)”, vertelt de mede-eigenaar van Vriezon. “Daarnaast zijn er off-grid oplossingen, die onafhankelijk van het elektriciteitsnet werken, zoals de systemen die Vriezon ontwikkelt voor oliemaatschappijen. Deze off-grid installaties bestaan vaak uit een combinatie van zonnepanelen, een batterij en een aggregaat.”
Energiemanagement
Energiemanagement wordt steeds vaker ondersteund door artificiële intelligentie (AI), waarbij data en slimme algoritmen een cruciale rol spelen. “AI maakt een efficiënter energiegebruik mogelijk: bij een energieoverschot kunnen bepaalde processen worden opgevoerd, terwijl bij tekorten juist minder essentiële systemen worden uitgeschakeld of in een lagere stand draaien. Dit leidt tot optimalisatie van het energieverbruik, betere tariefstructuren, realtime-monitoring en een gedetailleerde data-analyse”, meldt Slager.
Thermische energieopslag
Harm Laanstra, technisch specialist verduurzaming bij Freon Breman Woningbeheer Noord, richtte zich op het thermisch opslaan van elektrische energie. “Een goede optie betreft de FlexTherm Eco, een thermisch laadstation dat elektriciteit omzet in warmte en dit opslaat voor levering van warm tapwater. De batterij benut anorganisch zout als Phase Change Material (PCM). Een elektrische spoel verwarmt het PCM-zout waardoor het vloeibaar wordt. Wanneer er behoefte is aan warm water, koelt het zout af. De vrijkomende thermische energie wordt doorgegeven aan het warme water wanneer dit door de warmtewisselaar stroomt”, aldus Laanstra, die aangeeft dat de ervaringen met deze batterij positief zijn. “De FlexTherm Eco wordt op meerdere locaties in Nederland gebruikt voor het leveren van warm tapwater. In The Green Village in Delft gebruiken de eerste bewoners dit systeem bovendien ook voor ruimteverwarming. Een proefwoning, die deel uitmaakt van DreamHûs – een experimenteel woonblok met drie replica-woningen uit de jaren zeventig – heeft hierbij als testlocatie gediend. In de middenwoning is de thermische opslag gedurende een periode van negen maanden uitgebreid getest. Drie batterijen voorzien hier in zowel warm tapwater als verwarming, met goede resultaten.”
Regelingen
Het is belangrijk om regelingen in te stellen voor het beheer van energieopslagsystemen, vindt Laanstra. “Wanneer we een zoutbatterij of boiler de hele dag opladen, kunnen we het elektriciteitsnet te zwaar belasten. Daarom is het belangrijk je te richten op het benutten van overcapaciteit. Met de juiste regeling worden pieken in het verbruik beperkt en kan overtollige eigen stroom worden gebruikt zonder dat dit op de meter zichtbaar is. Er zijn verschillende regelingen beschikbaar voor dit doel, zoals Flextherm Eco-schakelaars, SolarEdge hotwater-relais, GP Control, Solar iBoost, Home Wizard en de regeling van Eddi.”
Accusysteem
Robert Veenstra, mede-eigenaar en directeur van Energeia en Freon ASN Installaties, woont in Eastermar in een monumentale boerderij uit 1850 die hij volledig all-electric heeft gemaakt. “Mijn energie wek ik zelf op met 60 zonnepanelen. Momenteel bereid ik me voor op de aanschaf van een accusysteem voor deze woning. Om alvast ervaring op te doen, heb ik in mijn vakantiehuis in Earnewâld een accusysteem geïnstalleerd. Bij deze vakantiewoning, waar vier zonnepanelen op de schuur zijn geplaatst, gebruik ik een AP Systems-accu met een capaciteit van 6,5 kWh. In de lente en zomer kan het vakantiehuis volledig draaien op de productie van de zonnepanelen, die in mei zijn geïnstalleerd. Het systeem is eenvoudig uit te breiden, waardoor het mogelijk is om met een relatief lage investering aan energieopslag te beginnen. Deze proef met batterijopslag schenkt me waardevolle ervaring en sluit aan bij mijn drive om mijn energievoorziening volledig groen te maken en zoveel mogelijk onafhankelijk te zijn.”
Terugverdienen
Een belangrijke vraag bij de aanschaf van een accu is: verdien ik deze investering terug? “Dat is lastig te beantwoorden en het antwoord is daarom tweeledig”, zegt Veenstra. “Iedere situatie is namelijk anders en factoren zoals energietarieven, het type contract (dynamisch/vast/variabel), gebruiksprofiel (wanneer je energie verbruikt en opwekt) en de persoonlijke financiële situatie spelen hierbij een grote rol.”
Rol van data
Data speelt ook volgens Veenstra een steeds grotere rol. “Ik gebruik zelf Homewizard, waarmee ik exact kan zien wanneer ik energie koop, verkoop of verbruik. Op basis van deze gegevens bepaal ik de benodigde accucapaciteit en in welke seizoenen ik energie overhoud of juist moet inkopen. Dit legt echter ook de beperkingen van batterijen bloot: in de wintermaanden, wanneer de zonneproductie vrijwel nul is en mijn energieverbruik door de elektrische auto en warmtepomp hoog, kan ik nauwelijks gebruikmaken van de batterij”, stelt de mede-eigenaar en directeur van Energeia en ASN Installaties, die afsluit met een kernachtige tip. “Overweeg je een batterij? Houd het simpel, laat je goed adviseren, en denk boven alles aan veiligheid. Het gaat immers om energie en elektriciteit; dat vereist deskundigheid!”