Hoe kwamen de Freonen op je pad?
“Bouwe de Boer vroeg mij enkele jaren geleden of ik toe wilde treden tot het Freonen-bestuur. Daardoor verdiepte ik mij in de Freonen en zag dat de visie naadloos aansloot op mijn eigen ideeën over de toekomst van de wereld. De aarde verdient namelijk zorg en aandacht. ‘Als je iets liefhebt, wil je het niet kwijt’, de beroemde quote van Wubbo Ockels op zijn sterfbed, haal ik daarbij graag aan. Klimaatverandering is een soort sluipmoordenaar. Je merkt het niet direct, zeker in Nederland niet, maar het komt er wel aan. De effecten zijn bovendien groot, meeslepend en negatief. Daarom ben ik toen met volle overtuiging toegetreden tot het bestuur.”
Is een netwerk als de Freonen alleen mogelijk in Fryslân?
“Het kan overal, maar de voedingsbodem in Fryslân is wel sterk. Friezen zijn heel gesteld op hun taal, landschap en cultuur. Maar de wil om zaken in gezamenlijkheid aan te pakken is groot. Freonen staat voor vrienden: samen willen zij de wereld veranderen. De kracht zit bij de mensen zelf; van onderop en dus niet van bovenaf opgelegd. Wel ben ik ervan overtuigd dat een initiatief als de Freonen ook in andere provincies mogelijk is. Juist omdat het om ons klimaat gaat: de boodschap is zó overduidelijk.”
In je functie als bestuurder heb je je altijd sterk gemaakt voor de rol van de jeugd.
“Om meerdere redenen. Het gaat om de toekomst van mijn kinderen en kleinkinderen, en de jeugd als geheel. Mijn generatiegenoten hebben deze wereld gecreëerd. Dan zijn we ook verantwoordelijk voor het zetten van goede, duurzame stappen. Wij zitten echter in onze eigen bubbel en hebben daarom de jeugd nodig om mee te denken. De boodschap van die jongeren is zó duidelijk; jeugdigen zijn creatief en kijken op een andere manier. Zij wijken af vaak van gebaande paden. Een voorbeeld: een jaar of zes geleden werd ik uitgenodigd door de Leeuwarder Courant om samen met Ed Nijpels te praten over klimaat en duurzaamheid, onder aanwezigheid van ruim 250 lezers van de krant. Er waren weinig jongeren, maar veel van mijn generatiegenoten. De hele avond kwam één vraag steeds weer naar voren: what’s in it for me? Ik merk dat zulke dingen me storen. Hoe kan het nu dat, wanneer je je eigen nest zo bevuilt, toch steeds weer bezig bent om er nog meer uit te slepen?”
Speelt dit alleen bij de huidige generatie?
“Het is deels menselijk gedrag. Deze menselijke eigenschap heeft ervoor gezorgd dat we nu staan waar we staan. Altijd meer willen consumeren, heel erg op het ik gericht. Ik merk zelf dat ik steeds meer geloof in een samenleving waarin er meer betrokkenheid is met elkaar, er meer wordt gedeeld. Dan gaat het ook over duurzaamheid. Iemand zei laatst: ‘we zijn verslaafd aan energie’. Daar lijkt het inderdaad wel op.”
Wat is de rol van woningcorporaties binnen het duurzaamheidsvraagstuk?
“Op dit moment ben ik werkzaam als directeur-bestuurder bij Actium in Drenthe. In het verleden vervulde ik soortgelijke functies bij Thús Wonen en Accolade. Corporaties zijn heel betekenisvol in Nederland. Ze bieden 2,5 miljoen huurhuizen aan mensen met een smalle beurs. Corporaties hebben te maken met vier grote thema’s, waar in het land dan ook. Beschikbaarheid van woningen, betaalbaarheid, leefbaarheid en uiteraard duurzaamheid. Een duurzame woning biedt meer comfort, maar is voor de portemonnee ook veel gunstiger. In slecht geïsoleerde huizen stroomt de energie naar buiten. Mensen met een smalle beurs moeten daardoor twee- tot driemaal zoveel betalen. Dat willen wij voorkomen. Naast aandacht voor duurzaamheid zijn ook circulariteit en biodiversiteit belangrijk binnen ons werk.”
Hoe kijkt Actium naar duurzaamheid?
‘Groen is Groen’ is een belangrijk adagium bij Actium. Bij alle keuzes die we maken, staat groen denken voorop. Daarbij wordt het raamwerk van The Natural Step gebruikt, dat aan de hand van vier duurzaamheidsprincipes een praktische aanpak biedt. Hierdoor leggen we een meetlat langs al onze beslissingen. Gebruiken we niet meer grondstoffen dan de aarde in het haar eigen tempo kan maken? Gebruiken we geen materialen die de planeet zelf niet meer kan verwerken? Zulke vragen bieden een groene leidraad. Actium wil een voorbeeldrol vervullen.”
Ook in je privé-leven – bijvoorbeeld je woonsituatie – draag je duurzaamheid hoog in het vaandel.
“Ik woon met 9 mensen in de voormalige Borgmanschool in het centrum van Groningen. Iedereen beschikt daar over een zelfstandig appartement, maar woont in verbinding met de medebewoners. Het wonen is hier gestoeld op enkele principes: de ontmoeting, er voor elkaar zijn. Maar ook: delen is het nieuwe hebben. We delen gereedschap, wasmachines, logeerruimtes en eten af en toe samen. Het pand is bovendien maximaal geïsoleerd, beschikt over vloerverwarming en tientallen zonnepanelen. Duurzaamheid komt ook in de gezamenlijke binnentuin tot uiting. Deze tuin is een parel van stilte in de binnenstad. Biodiversiteit en circulariteit komen hier sterk naar voren. Als ik hier zit, zie je overal vlinders, hommels en vogels. In stenen muurtjes zijn openingen gemaakt, zodat bijen en insecten een plek kunnen vinden. We hergebruiken voor de paden de gele steentjes uit de Herestraat in Groningen. Ook is de tuin klimaatadaptief. We vangen regenwater maximaal op waarna we het goed verspreiden, op noodzakelijke momenten inzetten en zolang mogelijk gebruiken.”
Tot slot. Je hebt aangeboden vanaf nu als Freonen-ambassadeur te fungeren. Een aanbod waar we graag op ingaan!
“De Freonen vormen zo’n sprankelende organisatie. Waar ik ook ben; zodra ik ook duurzaamheid spreek, neem ik de Freonen als voorbeeld. Daarom blijf ik graag een rol als Freonen-ambassadeur vervullen. Mijn boodschap daarbij? Hoeveel plezier het oplevert om samen met elkaar met duurzaamheid bezig te zijn. Of het nu gaat om ontmoeten, delen, enthousiasmeren of inspireren. De Freonen laten op een andere manier zien dat het kan, bijvoorbeeld met zonnebootraces of de Elfwegentocht in 2018. Het mes snijdt dan aan twee kanten: je laat zien dat het kan en doet het in gezamenlijkheid. De Freonen bezorgen mij een hoop vrolijkheid en energie!”
Interview afgenomen door: Richard Tjalsma