Oer-Hollandse winters
Hoorde laatst van een kenner, dat ruim 100 jaar geleden de plaatselijke ijsverenigingen al vóór de winter bepaalden wanneer de ijswedstrijden op de ijsbanen in Friesland werden geprikt. Er was blijkbaar altijd ijs in bepaalde perioden tijdens onze oer-Hollandse winters. Die tijden zijn voorbij, tot groot verdriet van de echte Diepfriezen. De laatste 15 jaar is de gemiddelde temperatuur in Friesland volgens klimaatprofessor Pier Vellinga maar liefst 2 graden gestegen. Geen wonder dat we al lang geen Elfstedentocht meer hebben. De laatste vond plaats op 4 januari 1997, alweer bijna 23 jaar geleden.
Thermische energie uit oppervlaktewater
Maar zoals ook hier: elk nadeel heeft zijn voordeel. Het oppervlaktewater heeft daarmee ook een hogere temperatuur gekregen. En daarmee komt TEO om de hoek kijken. TEO staat voor Thermische Energie uit Oppervlaktewater. In een paar dorpen in Fryslân is men daarmee bezig. TEO houdt in, dat er warmte wordt gewonnen uit kanalen of meren in de zomer. Dit werkt met een warmtepomp. Warmtepompen koelen het oppervlaktewater door er warmte uit te halen. Deze warmte wordt op een hogere temperatuur weer afgegeven aan een voorraad water in de grond. Deze warmte kan dan in de winter weer gebruikt worden om huizen of andere gebouwen te verwarmen.
Friese potentie
In Friesland zijn al een aantal gebouwen die dit systeem hebben. Het Beursgebouw in Leeuwarden, het Ziggo-gebouw en enkele huizen in Fryslân, waarvan één in Akkrum binnenkort. Maar het dorp Heeg is het meest gevorderd om een groot deel van het dorp hiermee te verwarmen en daarmee van het aardgas af te gaan. Het voordeel van deze systemen is, dat in de zomer juist de woning gekoeld kan worden met oppervlaktewater. Friesland heeft een grote potentie voor deze vorm van energie. Vooral de dorpen die liggen aan het doorstromende boezemwater zijn uitermate geschikt voor deze vorm van energie. In de woningen moet dan wel een vorm van lage temperatuurverwarming aangelegd worden, bijvoorbeeld vloerverwarming. De komende 5 jaar gaan we hier in Fryslân nog veel van horen, omdat het ook financieel een aantrekkelijke optie lijkt te zijn.
Heegermeer
In Heeg gaan ze dat vanuit de lokale energiecoöperatie nu laten zien. Warmte uit het Heegermeer. Elk huis moet dan worden aangesloten op het lokale warmtenet, dus dat is nog wel een flinke klus. Maar eenmaal aangelegd en werkend, zijn de energiekosten veel lager dan we nu betalen voor verwarming door aardgas. Er is nog een voordeel: het oppervlaktewater wordt afgekoeld. Slecht nieuws voor het groeiend aantal zwemmers in het buitenwater, maar goed nieuws voor de schaatsers! Een Elfstedentocht kon wel eens dichterbij komen! Laten we maar beginnen met het afkoelen van de ijsbaan. Onze kinderen willen ook wel eens een baantje trekken in de buitenlucht! Laat TEO maar schuiven!