Programma Aanpak Stikstof
Twee maanden geleden kende vrijwel niemand de PAS. Maar nu is Nederland in rep en roer vanwege deze PAS. Het Programma Aanpak Stikstof houdt het land en dus ook de provincie Fryslân in een ijzeren greep. Vele bouwprojecten staan on hold en ook op de Zwette staan een aantal projecten even in de koelkast. Eerst moet duidelijk worden wat de consequenties zijn voor de stikstofuitstoot richting natuurgebieden. Pas dan kan een vergunning worden afgegeven, tenminste als het voldoet aan die PAS… Maar er is nog niet een vastgestelde rekenmethode, dus daar wacht het op. Het bijzondere is, dat ook projecten die een grote bijdrage leveren aan de klimaatoplossing (CO2-reductie) en dus grote urgentie zouden moeten hebben, on hold zijn gezet.
De economie lijkt even stil te staan. Is dit een ramp of een zegen? Op het eerste gezicht zou je van een ramp kunnen spreken, maar kijk even dieper en het zou ook een zegen kunnen zijn. Maar dan op de langere termijn. Rampen zijn soms nodig om een echte verandering te kunnen realiseren. Dit lijkt er zo een te zijn. De strijd tussen groei van de economie en behoud van natuur en gezonde leefomgeving is nu serieus aan de oppervlakte. De rechter heeft geoordeeld dat dit kabinet zich niet houdt aan de spelregels die afgesproken zijn. Europese spelregels. Elk land heeft er mee te maken, maar voor Nederland is het extra lastig omdat we zo dichtbevolkt zijn. De stikstofuitstoot is dus in Nederland relatief hoger dan in andere landen. Dat maakt het dus extra lastig.
De spelregels vernieuwen
De spelregels voor Nederland worden dus nu opnieuw bekeken en in nieuwe regels omgebouwd. De neiging is sterk om de economie te laten prevaleren zoals we dat gewend zijn. Maar dat zal hier niet zo gemakkelijk gaan. Dat is ook de reden dat er niet snel een oplossing voorhanden is. De consequenties kunnen groot zijn voor toekomstige activiteiten. De rechter zal niet meer toestaan dat we doorgaan op de ‘sjoemelweg’ die nu in Nederland wordt gehanteerd. Hoe dit gaat eindigen? Vast wel in rake maatregelen die ons dwingen om op een nieuwe manier naar nieuwe plannen te kijken. Erg ingewikkeld, maar uiteindelijk vast slimmer en beter voor de natuur en bijvoorbeeld de luchtkwaliteit. Schone brandstoffen en elektrische auto’s zullen sneller worden geïntroduceerd, de veestapel zal krimpen, kunstmest zal verminderd worden en zo zal Nederland sneller veranderen dan we voor mogelijk houden. Puur omdat er paniek ontstaat.
Paniek leidt tot onrust en onrust leidt tot creatieve ondernemers. De financiële crisis van 10 jaar geleden heeft dat laten zien. De clash tussen economie en natuur, waar we beter uitkomen? Ook economisch? Zou zo maar kunnen. Nederlanders zijn creatief, innovatief en strijdlustig. De oplossingen zijn er wel, maar het vergt stevige ingrepen. Dat zou kunnen betekenen, dat Nederland kiest voor innovatieve oplossingen die later in het buitenland als gids-maatregelen zullen gelden. De voorbeelden zijn er te over. Waterverontreiniging, bodemvervuiling, gat in de ozon, zure regen: steeds was Nederland het gidsland waar andere landen de maatregelen overnamen en het Nederlandse bedrijfsleven van profiteerde. Over een paar jaar gaat deze column misschien wel over de winst van de PAS.
PAS op de Zwette
De EnergieKampus Leeuwarden (EKL) is in dit soort transities een welkome gast. Juist in dit soort ontmoetingsplaatsen van creativiteit ontstaan de oplossingen. Binnenkort wordt begonnen rond de Zwette aan drie nieuwe zonne-parken, samen bijna 20 hectare. Dit betekent dat de ook hier de randen worden opgezocht van de belastbaarheid van het stroomnet op bedrijvenpark de Zwette. Ook al weer een situatie waar onrust zal ontstaan. Laat maar komen! Het gaat leiden tot nieuwe inventieve oplossingen. Juist vanuit een cluster van bedrijven op de Zwette. Nieuwe verdienmodellen met respect voor natuur en leef kwaliteit. PAS maar op, even stress, more is less.