Susan Janssen Jouwsma vertelde hoe ze haar jaren 20-woning in Leeuwarden van het gas loskoppelde. Een traject dat bij anderen eerst tot scepsis leidde, maar goed mogelijk bleek. Susan en haar man gaven invulling aan de Trias Energetica. Hierbij lag de focus op besparen, hergebruiken, duurzaam opwekken en verantwoord omgaan met niet-duurzame energie. “We beschikken onder meer over 12 zonnepanelen, in een zuidopstelling onder een hoek van 15 graden. Deze panelen voorzien onze lucht-water warmtepomp – voor de verwarming en het warm water – van energie. Bijzonder aan de panelen is dat ze celgestuurd zijn. Dit houdt in dat als een zonnecel smerig of beschadigd is niet meteen de capaciteit van het gehele paneel vermindert, maar enkel die ene cel. Daarnaast ventileren we door middel van een mechanisch ventilatiesysteem, aangevuld met midzomernachtventilatie. Ook vervingen we het glas in huis door HR +++ glas, met uitzondering van beneden aan de voorzijde. Daar kozen we voor vacuümglas.”
Ook ging Janssen Jouwsma in op haar Phase Change Materials-vloer in huis, waarmee energie wordt opgeslagen in warmte. “Dit materiaal kan grote hoeveelheden warmte of koude opslaan, onafhankelijk het jaargetijde.”
Woning uit 2001
Jaap de Vries, adviseur op het gebied van duurzaamheid, meende met zijn eigen woning het goede voorbeeld te moeten geven. Daarom haalde hij zijn houtskeletbouwwoning uit 2001, met een voor die tijd prima isolatie, van het gas af. Met zijn vele zonnepanelen op het dak beschikte De Vries over een overschot aan zonnestroom. “Een all-electric oplossing met een warmtepomp lag daarom voor de hand. Maar, het huis heeft luchtverwarming in combinatie met een warmte-terugwin-unit (balansventilatie). Nadeel daarbij is dat de luchtverwarmer met relatief warm water gevoed moet worden om het huis voldoende warm te kunnen krijgen en koude luchtstromingen te voorkomen. Bestaande warmtepompen konden hiervoor onvoldoende hoge temperaturen leveren.” De zoektocht naar een geschikte oplossing leidde uiteindelijk naar een nieuw type lucht/water warmtepomp, dat speciaal is ontwikkeld om cv-ketels te vervangen. “Deze kan temperaturen tot circa 70 graden leveren. Bovendien is het apparaat stil met slechts 35 – 38 dBA op 3 meter afstand. Omdat een warmtepomp niet in hele korte tijd veel warmte kan leveren, is wel een buffervat nodig, plus een boilervat om altijd over voldoende warm douche- en tapwater te beschikken.”
Nieuwe woning
Marc Bulthuis vertelde over de bouw van zijn duurzame woning in Wergea. Bij de realisatie hiervan hanteerde hij meerdere eisen, zoals het gebruik van zoveel mogelijk duurzame, circulaire en demontabele materialen. Ook de wens om een energiepositieve woning op jaarbasis te verkrijgen stond hoog op de agenda. Bulthuis koos allereerst voor een hectar-fundering, een kruipruimteloos vloersysteem. “De schil van de buitenmuren bestaat onder meer uit 35 cm gerecycled jute, 5 cm houtvezelplaat en is afgewerkt aan de hand van de Shou Sugi Ban-methode, een Japanse techniek om hout te verduurzamen. Verder kozen we voor de toepassing van triple glas, dubbele kierdichting én hielden we de totale glasoppervlakte zo klein mogelijk om energieverlies te voorkomen.” Verder maakt Bulthuis met zijn gezin gebruik van een regenwateropslag van 6000 liter. “Dit water gebruiken we voor het toilet, de buitenkranen en de wasmachine.” Door bovendien te besparen op het waterverbruik, bijvoorbeeld door middel van korte aanvoerleidingen en een bespaarkop op de douche, bedraagt het verbruik van het 4-persoons gezin slechts 60 m3 water op jaarbasis. Gemiddeld genomen betreft dit verbruik bij een gezin van deze grootte 170 m3.
Een ander opvallend punt aan de woning is het integraal zonnepanelen-dak, onder een dakhelling van 33 graden. “Hierdoor bleken een warmtepomp of zonneboiler onnodig; de keuze voor het zonnedak bleek financieel het meest efficiënt. De energiebalans van de woning pakt bovendien fors positief uit. Zo houden we jaarlijks netto 3000 kWh over voor teruglevering.”