Er is de laatste tijd veel aandacht voor de boiler als deeloplossing voor de onrust op het elektriciteitsnetwerk. Bij de opkomst van elektriciteit 100 jaar geleden, kreeg de boiler een vergelijkbare rol. De gemeentelijke energiebedrijven kampten met de lage ‘lastfactor’ van hun kolencentrales in de nachtelijke uren. Door het productieoverschot in de boilers te dumpen werd de lastfactor wat beter. Met een verlaagde prijs voor nachtstroom en aantrekkelijke huurcontracten groeide het boilerbestand snel, in 1940 waren er 93.000 boilers in gebruik in de ruim 2 miljoen huishoudens. Toen het aardgastijdperk aantrad kwamen de gasgeisers opzetten, maar voor een comfortabele douchebeurt was dit doorstroomsysteem toch minder geschikt dan een boiler van 50 tot 80 liter. Pas toen de CV-combiketels opkwamen met een vermogen van 24 kW werd de boiler minder populair. Met 24 kW vermogen kan de moderne douche met 12 liter (of meer) warm water per minuut wel voorzien worden van voldoende warm water en gas was veel goedkoper dan stroom. Maar nu de warmtepomp de gas-CV begint te vervangen is het voorraadvat weer in opkomst.
Hoeveel vermogen kan je kwijt in de boiler? Een gewone 80 liter-boiler heeft doorgaans een vermogen van 2000 Watt (2 kW). Stel dat alle 8 miljoen huishoudens tegelijkertijd een 2 kW-boiler aanzetten, dat zou 16.000 MW aan vermogen vragen… Bedenk dat er op een gemiddelde werkdag niet meer dan 14.000 MW staat te produceren om de hele Nederlandse economie van stroom te voorzien.
Energie
Hoeveel energie kan je kwijt in zo’n vat water? Water opwarmen kost 4,18 kJ per liter per graad. Een 80 liter boiler opwarmen van 10 graden naar 70 graden kost dus: 80 ltr *60 graden* 4,19 kJ = 20.112 kJ. Dat is 5,58 kWh (delen door 3600). Dat is best veel, bedenk dat het gemiddelde huishouden ongeveer 9 kWh aan elektriciteit per dag gebruikt.
De boiler op grote schaal benutten om overschotten op het elektriciteitsnet weg te zetten is dus nog niet zo’n gek idee. Ook voor de eigen PV-productie kan het handig zijn. Stel, je hebt 10 PV panelen op je dak van 400 Watt, dus 4 kW. En stel dat het verwarmingssysteem van de boiler een vermogen heeft van 2 kW. Dan kan je de benodigde 5,58 kWh in twee – drie uurtjes makkelijk leveren (als het goed weer is).
Overvragen
Maar pas op, er zijn ook nadelen. Als er geen overschot op het net is, maar juist een tekort omdat het niet waait, de zon niet schijnt en het koud is, en 8 miljoen boilers tegelijkertijd aan het net gaan trekken omdat 18 miljoen Nederlanders onder de douche willen….. Dan overvragen we het systeem.
Wat te doen? Drie basic rules: wees terughoudend met “ouderwetse” boilers en bevorder de warmtepomp boiler; wees terughoudend met het vermogen (een lager vermogen levert ook warm water, het duurt alleen wat langer om het vat op temperatuur te krijgen); zorg voor hele slimme schakelsystemen, zodat we een onnodige piekvraag kunnen voorkomen en heel handig het piekaanbod kunnen wegzetten.
Link (een leuk verhaal over energie 100 jaar geleden): 5 De strijd om het huishouden, Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. Deel 2. Delfstoffen, energie, chemie, A.A.A. de la Bruhèze, H.W. Lintsen, Arie Rip, J.W. Schot – DBNL