De ontwikkeling van de waterstofeconomie gaat gepaard met opgewonden verhalen over toekomstige successen en de (binnenkort) toonaangevende positie van Nederland in de waterstofwereld. Deze retoriek lokt natuurlijk tegengestelde reacties op: H2 is een hype…, het leidt tot niets…., het is een opzetje van het grootkapitaal….
De energietransitie gaat vanaf het begin samen met heftige schommelingen tussen groot optimisme en diepgevoelde scepsis. De werkelijkheid valt meestal tegen, zowel voor de optimisten als voor de pessimisten. Hoe het met waterstof afloopt zullen we de komende jaren zien.
Waterstof als brandstof voor de elektrische auto’s leek een paar jaar geleden de grote groeier te worden, er werd veel gediscussieerd over de strijd tussen batterij-auto’s en waterstofauto’s. In het Klimaatakkoord werd nog uitgegaan van 50 waterstoftankstations voor 2025, maar tot nu toe zijn we niet verder gekomen dan 15 tankstations. De auto-industrie lijkt de keuze gemaakt te hebben voor batterij-auto’s. Het aanbod van waterstofauto’s is zeer beperkt, maar vrijwel elk merk heeft batterij-varianten in de aanbieding. Alleen al in mei dit jaar werden bijna 5000 batterij-auto’s (BEV) verkocht, ze kunnen inmiddels bij ruim 80.000 openbare laadpalen terecht.
Waterstof als grondstof voor industrieel gebruik ontwikkelt zich anders. Nederland produceert al veel waterstof, dat doen we grotendeels met aardgas. Met ongeveer 4 miljard m3 aardgas wordt 800.000 ton of ruim 8,5 miljard m3 waterstof gemaakt. Dit wordt vooral gebruikt voor de productie van ammoniak, de grondstof voor o.a. de kunstmestproductie. De groei en transitie moeten komen van waterstof uit de elektrolyse van water, met behulp van elektriciteit uit zon of wind. Daarvoor moeten er veel electrolysers gebouwd worden. Het Klimaatakkoord ging uit van 500 MW aan elektrolysecapaciteit in 2025 en 3.000 tot 4.000 MW in 2030. Inmiddels is de ambitie nog verder gegroeid naar ruim 7.000 MW (7 GW) in 2030.
Bij het zonnepark in Oosterwolde staan nu drie elektrolysesystemen van samen 1,4 MW. Daarmee kan 100.000 kg waterstof gemaakt worden. In Rotterdam bouwt Shell een 200 MW installatie; in de Eemshaven wordt een 4.000 MW systeem voorbereid dat kan worden opgeschaald naar 10.000 MW. Het gaat niet alleen om de bouw van de electrolysers, maar er moet ook voldoende wind of zoncapaciteit beschikbaar zijn, daarom wordt de windcapaciteit op de Noordzee enorm uitgebreid. De waterstof kan gebruikt worden als grondstof in de chemische industrie, daarom zal de waterstofproductie starten daar waar de vraag is geconcentreerd. Ook wordt aan de ontwikkeling van een waterstofleidingennetwerk gedacht.
Waterstof als energiedrager ter vervanging van gas is een volgend hoofdstuk. Op meerdere plaatsen zijn er plannen voor waterstofwijken en voor waterstof als opslag van piekproducties uit zon en wind. Maar de feitelijke realisatie van projecten is nog beperkt, de statistieken houden vooral de “pijplijnprojecten” bij. De nadruk ligt voorlopig op het gebruik in de industrie. Fijnmazige distributie naar woonwijken is voorlopig nog niet aan de orde.
De business zit nu vooral in de haalbaarheidsstudies en de ontwikkeling van allerlei allianties, platformen en task forces.
Voor beleidsmakers en investeerders is het belangrijk de juiste mix tussen ambitie en realisme te vinden. Er is veel geld beschikbaar, het optimisme en de ambities bieden kansen voor nieuwe bedrijvigheid, maar het trekt ook dagdromers en zwendelaars aan, kijk daarmee uit…
Door te klikken op onderstaande links vindt u enkele relevante publicaties over waterstof.
https://www.topsectorenergie.nl/sites/default/files/uploads/TKI%20Gas/publicaties/TSE%20Waterstof%20-%20overzicht%20van%20relevante%20ontwikkelingen%20(14%20feb%202022).pdf
https://www.jadecove.com/research/hydrogenscam
https://www.iea.org/reports/the-future-of-hydrogen
https://allesoverwaterstof.nl/calculator/
https://www.glpautogas.info/nl/tankstations-waserstof-nederland.html
https://www.rvo.nl/onderwerpen/elektrisch-rijden/cijfers