In een huishouden is ongeveer 80% van de energie bestemd voor het verwarmen van de woning en voor warm water, in de meeste huizen gebeurt dat met gas. Omdat op onze energierekening het stroomgebruik in kWh wordt uitgedrukt en het gasgebruik in kubieke meters kan je op de rekening niet direct zien hoeveel energie je met het gas gebruikt. Als je de kubieke meters gas met 10 vermenigvuldigt kom je ongeveer uit op het aantal kWh’s. Als je dus 3000 kWh elektriciteit en 1200 m3 gas gebruikt, dan gaat het om 3000 kWh + 12.000 kWh = 15.000 kWh. Het aandeel gaskilowatturen is dan 80%.
Ook in het totale energiegebruik van Nederland is gas dominant. Om meerdere redenen willen we van het gas af. Daarvoor zijn allerlei plannen en ambities vastgelegd, maar de uitvoering gaat nog niet hard. Terwijl we bij elektriciteit al op ruim 30% hernieuwbaar zitten, is hernieuwbare warmte nog maar 7%.
Waar halen we de warmte vandaan? Is geothermie een optie? Geothermie kan, maar het ontwikkelt zich niet snel. Terwijl zon en wind op land ieder al boven de 40 PJ uitkomen, is de ontwikkeling van aardwarmte uit diepe putten in de aardkorst nog niet verder gekomen dan 6,2 PJ.
De laatste tijd is er hernieuwde belangstelling voor het gebruik van zonnewarmte. In 1982 werden zonnecollectoren geplaatst op 96 woningen in de Froukemaheerd in Groningen. De in de zomer opgevangen warmte werd in een grote betonnen put in het wijkje opgeslagen en in de winter benut voor de verwarming van de woningen. Dit project werd later gerenoveerd en werkt nu nog steeds. In Almere is er sinds 2010 een “zoneiland” met 520 collectoren die hun warmte invoeden op het stadsverwarmingsnet.
Een nieuw project is een veld van 12 hectare met 24.000 panelen in de wijk Paddepoel in Groningen, de geproduceerde warmte wordt gebruikt voor de stadsverwarming. In een grote tank wordt de zomervoorraad warm water bewaard voor de winter. Ook in Friesland zijn er zonnewarmte initiatieven. Op Vlieland, in de wijk Duinwijck wordt binnenkort zonnewarmte geoogst met heat pipe collectoren, het hete water wordt ondergronds opgeslagen met een capaciteit van 2 miljoen liter om de 39 woningen van warmte te voorzien.
Zonneboilers op het dak van een woning kennen we ook al ruim 30 jaar. In 1990 leverden ze 100 TJ aan energie, de productie van de zonnepanelen voor elektriciteit was toen nog maar 2 TJ. Na 2010 groeide de zonnestroom razendsnel, de zonnewarmte stagneerde.
Er ligt nu ruim 665.000 m2 aan collectoren op daken die de zonnewarmte opvangen. Maar er is nu weer hernieuwde belangstelling, in combinatie met de warmtepomp kan de zonneboiler de overstap naar gasloos goed ondersteunen. Zonnewarmte is bezig met een come back, let maar op!
Een variant is het gebruiken van de warmte die in het oppervlaktewater is opgeslagen, dat noemen we aquathermie. Daarover gaat het in het decemberbericht.
Interessante links
Over het project op Vlieland: https://duinwijckgasvrij.nl/
Het warmte eiland in Almere: https://www.vattenfall.nl/duurzame-energie/zonne-energie/zonnestralen-uit-je-douche/
CBS data over zonnecollectoren: https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/82003NED
CBS cijfers over 2021: https://longreads.cbs.nl/hernieuwbare-energie-in-nederland-2021/