Rekenen met de Freonen - door Frans Debets: editie 9 - aquathermie

De Freonen fan Fossylfrij Fryslân introduceren een nieuwe rubriek Rekenen met de Freonen. In deze verhalen deelt Frans Debets – speciaal voor de Freonen – zijn duurzame observaties. Met vandaag deel 9 over aquathermie.

Druk op de Lees verder-knop voor het negende verhaal van Frans.

Vorig jaar werden er 368.000 nieuwe warmtepompen geplaatst in Nederland, bijna 90% daarvan werd in woningen geplaatst. Er zijn nu ruim 1 miljoen woningen met een warmtepomp, dit jaar zullen er zo’n 500.000 bijkomen.

Bron: CBS rapportage hernieuwbare energie 2021

De warmtepomp onttrekt warmte uit de omgeving, daarom noemt men het omgevingsenergie. Omgevingsenergie is inmiddels goed voor 6 procent van het eindverbruik van hernieuwbare energie in 2021 (bedenk wel dat de hernieuwbare energie ongeveer 12% is van ons totale gebruik).

Bron: CBS rapportage hernieuwbare energie 2021

Ongeveer een derde van de omgevingsenergie wordt uit de bodem gehaald, tweederde van de systemen haalt de warmte direct uit de buitenlucht. Als het buiten koud is en binnen de warmtevraag groot is, moet de ventilator van de buitenunit hard werken om de thermische energie die in de lucht zit over de warmtewisselaar heen te jagen. Een andere methode is de warmte uit water halen. Water kan opmerkelijk veel warmte opslaan. Bijvoorbeeld in gietijzer wordt per kilo gietijzer bij 1 graad opwarmen 0,5 kJ aan thermische energie opgeslagen; in lucht wordt per kilo lucht bij 1 graad opwarmen 1 kJ opgeslagen; in water is het 4,18 kJ!

Van dat bijzondere verschijnsel wordt bij Aquathermie gebruik gemaakt, de warmtewisselaar voor de warmtepomp onttrekt dan de benodigde thermische energie aan het water. Dat kan oppervlaktewater zijn, dat heet dan Thermische Energie uit Oppervlaktewater (TEO), het kan ook uit drinkwaterleidingen (TED) of uit afvalwater (TEA) in het riool.

In de statistieken van het CBS komt Aquathermie nog niet voor, het aandeel is nog te klein. Maar de techniek van TEO,TED of TEA ontwikkelt zich nu snel, met grote en kleine projecten worden de kennis en ervaring opgebouwd. Onderzoekers schatten dat TEO 150 PJ kan opleveren, dat is bijna 50% van de totale warmtevraag van de gebouwde omgeving in 2030! TED en TEA kunnen er nog 60 PJ aan toevoegen.

Omdat wij zoveel water in onze directe omgeving hebben past Aquathermie goed bij Nederland en zeker bij Friesland! Er zijn al meerdere inspirerende aquathermie-projecten gerealiseerd in Friesland.

Meer lezen?

Meer over Aquathermie op: https://www.aquathermie.nl/default.aspx

En over inspirende projecten is er de projectenkaart: https://www.aquathermie.nl/praktijk/aquathermie+projectenkaart/default.aspx

Het hoofdstuk over “omgevingsenergie” in de CBS rapportage 2021 : https://longreads.cbs.nl/hernieuwbare-energie-in-nederland-2021/omgevingsenergie-buitenluchtwarmte-en-bodemenergie/

Bezoek eens de permmanente tentoonstelling van Infracampus in Harderwijk, daar zijn veel warmtewisselaars te zien: https://infracampusharderwijk.nl/.

Op 16 februari hebben ze daar een studiedag, met bijzondere andacht voor warmtewisselaars aan kademuren: https://infracampusharderwijk.nl/evenementen/kennisdeeldag–aquathermie-en-warmte-uit-kademuren/

Over de opmars van de warmtepomp: https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/40/steeds-meer-warmtepompen-bij-woningen#:~:text=In%20totaal%20stonden%20er%20eind,het%20eindverbruik%20van%20hernieuwbare%20energie.