“We gebruiken steeds meer energie, besparen lukt ons niet en de alternatieven voor fossiel komen maar niet van de grond”. Probeer deze uitspraak maar eens bij de koffie-automaat, iedereen zal hoofdschuddend bevestigen dat het inderdaad zorgwekkend is.
Het eigenaardige is echter dat de uitspraak niet klopt; we verbruiken niet steeds meer, er wordt wel bespaard en de alternatieven komen wel van de grond.
Na de oorlog groeide de economie in Nederland heel snel en het energiegebruik groeide mee. In 1960 was er 1000 PJ nodig, in 1970 was het al 2000 PJ en rond 1980 werd de 3000 PJ gehaald. Vanaf de jaren ’90 bleef het niveau rond 3000 PJ hangen. De Nederlandse economie groeide door, maar het energiegebruik bleef min of meer stabiel. In vrijwel alle ontwikkelde landen gebeurde hetzelfde; de economie groeide, maar het energiegebruik groeide niet mee. Vanaf 2010 begon er zelfs een afname zichtbaar te worden.
De wereldbank houdt bij hoeveel energie er nodig is per $1000 economische productie https://data.worldbank.org/indicator/EG.USE.COMM.GD.PP.KD, in de cijfers zien we dat er steeds minder energie nodig is. Vooral in de ontwikkelde landen daalde de energiebehoefte sterk.
Ook in de huishoudens zien we deze ontwikkeling, het aantal huishoudens groeit, we krijgen steeds meer apparaten in huis, we verwarmen elke kamer en we douchen nu elke dag, maar het energiegebruik neemt toch af.
Dezelfde trend zien we bij het huishoudelijk energiegebruik per inwoner, het is tussen 1990 en 2019 met 23 procent gedaald van 32,8 naar 25,1 GJ per inwoner. Het elektriciteitverbruik groeide met 15%, maar het gasverbruik daalde met 33 procent van 27 GJ per inwoner in 1990 naar 18,2 GJ per inwoner in 2019.
Dankzij de betere isolatie, de zuinige HR gasketels en de bewustwording werd dit mogelijk gemaakt en deze daling blijft nog doorgaan.
Hoewel het langzaam gaat is de groei van de hernieuwbare energie al jaren gaande. In 1990 werd er 21,8 PJ aan hernieuwbare energie in Nederland geteld; in 2020 was het tien keer zo veel.
En de komende jaren zal deze groei aanhouden. In deze ontwikkeling doet Friesland goed mee. Zeker op het gebied van energie uit zon en wind doet Friesland het heel goed. Er staat nu 574 MW aan windvermogen in de provincie, als de molens lekker draaien is dit ruim voldoende voor de Friese stroomvraag. Het vermogen aan zonnepanelen is ruim boven de 800 MW, ongeveer 50-50 verdeeld over daken en in het veld, en elke dag komen er nog panelen bij.
Hernieuwbare energie in Nederland in PJ en % van het totaal
| 1990 | 2000 | 2005 | 2010 | 2020 |
| 21,8 PJ 1,2% | 34,7 PJ 1,6% | 57,1 PJ 2,5% | 92,4 PJ 3,9% | 219,6 PJ 11,1% |
Nu we in een gascrisis zitten is er weer hernieuwde belangstelling voor groengas. Kan Friesland daaraan een bijdrage leveren? Daarover bericht ik volgende maand.
Frans Debets