Voor een eindrapport zonder onvoldoendes is de inzet nodig van alle overheden – Rijk, provincie, gemeenten en het Wetterskip – constateert het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslân. Het stelt voor om, naast de inzet van extra subsidiegelden, €5 miljoen extra uit te trekken voor het uitvoeren van een pakket aan maatregelen. ‘Hiermee kunnen we laten zien dat het aan ons niet zal liggen. Wij staan voor schoon water’, zegt dagelijks bestuurslid Monique Plantinga.
Europese afspraken
In de KRW spraken de lidstaten van de Europese Unie in 2000 met elkaar af dat ze de chemische en ecologische kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater op orde zouden brengen. In Fryslân hebben 24 aangewezen KRW-waterlichamen (grotere wateren) sindsdien extra wettelijke bescherming. Ze horen in 2027 te voldoen aan specifieke doelen. Hoofddoel is dat ze ecologisch gezond zijn, met een evenwichtige en gevarieerde hoeveelheid algen, planten, kleine waterdieren en vissen. De concentraties schadelijke stoffen moeten laag genoeg zijn voor een gezond ecosysteem.
Uitkomsten tussenevaluatie
Wetterskip Fryslân heeft sinds 2009 honderden maatregelen getroffen voor het verbeteren van de waterkwaliteit. Het afgelopen jaar is onderzocht hoe effectief deze zijn geweest. De uitkomsten in het kort:
- De investering in waterkwaliteit levert resultaat op. Steeds meer doelen worden gehaald, maar niet genoeg voor volledig doelbereik
- Van de KRW-wateren voldoet 52 procent aan de kwaliteitsnormen voor het dieren- en plantenleven. De verwachting is dat dit oploopt naar 60 procent in 2027 en 100 procent in 2045, omdat het tijd kost voordat maatregelen vruchten afwerpen.
- Van de factoren die nodig zijn voor het dieren- en plantenleven, voldoen het doorzicht en de nutriënten stikstof en fosfor nog niet aan de eisen. In 8 van de 24 waterlichamen zijn op dit moment de gehaltes van zowel stikstof als fosfor op orde. In 11 andere wateren voldoet een van beide nutriënten aan de norm. De verwachting voor 2027 is dat 13 waterlichamen voor beide stoffen de norm halen en dat in 8 andere ten minste 1 nutriënt goed scoort.
- Voor wat betreft de chemische kwaliteit is er nog werk aan de winkel. Van de 125 stoffen (aangewezen door de EU en het Rijk) die worden gemeten, halen 116 de norm. Voor de 9 andere geldt dat ze waarschijnlijk ook na 2027 nog voor problemen zullen zorgen. Zo mogen 4 stoffen al geruime tijd niet meer worden gebruikt, maar breken deze zo slecht af dat ze nog lange tijd in het milieu aanwezig kunnen blijven.
Tientallen acties
Het pakket aan extra en verbeterde maatregelen waarmee het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslân graag aan de slag wil gaan, omvat tientallen acties: beekherstel, de aanleg van luwe en ondiepe waterzones in meren, het maken van vismigratieplekken, natuurvriendelijk oeveronderhoud, het terugdringen van de nutriëntenbelasting door rioolwaterzuiveringen en brononderzoek naar schadelijke stoffen.
’Doen wat nodig is’
Monique Plantinga: ‘De zorg voor schoon water is een van de hoofdopgaven waaraan we elke dag hard werken. Daarom willen we onze verantwoordelijkheid nemen en doen wat nodig is. Dat brengt ons in een betere uitgangssituatie voor 2027, maar ook voor de jaren daarna, waarin het werken aan een goede waterkwaliteit natuurlijk gewoon doorgaat.’
‘We roepen andere partijen op om nu ook stappen te zetten, zodat we samen alle doelen kunnen halen. Denk bijvoorbeeld aan het Rijk als het gaat om het mestbeleid en de toelating en normering van chemische stoffen, de gemeenten voor het toezicht op lozingen op het rioolstelsel en de provincie voor waterkwaliteitsmaatregelen in natuurgebieden.’
Besluitvorming
Het algemeen bestuur heeft het laatste woord over de KRW-tussenevaluatie en het maatregelenpakket. Deze worden op 3 december besproken in de adviescommissie voor Systeembeheer, Kwaliteit en Zuiveringen. Op 17 december beslist het algemeen bestuur over het voorstel.