Veelgestelde vragen

• Waarom elektrisch varen?
Bij mechanische aandrijving is elektrische voortstu­wing voorlopig de enige* haalbare manier om CO2-vrij te bewegen (als daarbij wordt uitgegaan van groene stroom). Naast het milieu-aspect zijn als grote voordelen van elektrisch varen te noemen: de stilte, het ontbreken van motorlawaai en stank.

*Op termijn komt grootschalig bio-gas beschikbaar voor verbrandingsmotoren in auto’s, bussen, vrachtauto’s en voor landbouwmechanisatie. Hiermee zal CO2-neutraal kunnen worden voortbewogen.

• Hoe lang gaan accu’s mee?
Accu’s (van lood-zuur t/m lithium) slijten door het op- en ontladen. De slijtage is afhankelijk van de snelheid. Een goed gekozen semi-tractie-accupakket gaat zo’n 500 ontladingen mee, oftewel 7 vaarseizoenen. Zware tractie-accu’s kunnen bij 80% ontlading tot 1.500 laadcycli aan, mits ze intensief gebruikt worden. Sommige fabrikanten van lithiumbatterijen specificeren zelfs 2.000 cycli bij 80% ontlading.

• Is elektrisch varen duurder dan varen met een verbrandingsmotor?
De aanschaf van een in-boardinstallatie is onge­veer even duur. In het verbruik zijn de kosten van stroom aanzienlijk lager dan die van benzine of diesel. De onderhoudskosten van de elektromotor zijn heel beperkt, hier staan de kosten van periodieke vervanging van de accu’s te­genover. De exploitatiekosten zijn daardoor uiteindelijk vrij­wel gelijk.

• Zijn alle elektromotoren gelijk? Nee, er zijn vier verschillende typen elektromotoren:

• Seriegewonden met borstels gelijkstroom
• Permanent magneet met borstels gelijkstroom
• A-synchroon zonder borstels wisselstroom
• Synchroon permanent magneet zonder borstels wisselstroom

Vooral bij motoren met borstelloze a-synchrone en synchrone techniek blijft door het hele toerenbereik het rendement op ongeveer hetzelfde hoge niveau. Dat spaart energie! Het a-synchrone motortype is, mits goed opgesteld, volledig stil. De motortypes met borstels hoor je een klein beetje, maar ze zijn wel goedkoper. Op dit moment kruipen bij synchrone motoren de systeem-rendementen (dus van motor en bijbehorende regelelectronica) tot in de 90%. Zeker bij grotere motoren (50 tot 80 kW) maakt een paar procenten meer rendement dus wel degelijk uit.

• Wat is schroefrendement?
Doorgaans wordt amper de helft van de moto­renergie via de schroef in voortstuwing omgezet (ongeachte het motortype). Een deel van de energie gaat in cavitatie verloren. Het schroefrendement wordt beter naarmate een schroef groter wordt en langzamer draait. Om dit laatste te bereiken wordt vaak een reductie toegepast. Maar ook die geeft weer verlies. Bij elektromotoren is veelal het toepassen van een reductie niet nodig en dat komt dan de efficiëncy ten goede.

• Wat is het verschil tussen Pk en kW?
Een Pk is 0,73 kW, dus een 50 Pk motor is 36 kW. Klik hier voor het omrekenen van Pk naar kW. Maar er spelen nog twee zaken: een elektromotor kan al vanaf één omwente­ling z’n volle kracht afgeven en een verbrandings­motor doet dat pas bij vol toerental. In de praktijk blijkt dat een elektromotor tot de rompsnelheid levert, met de helft, of zelfs een derde van het aantal kW’s zoals voor de diesel gespecificeerd (gebruikmakend van dezelfde schroef in dezelfde boot). Er is een aantal metingen doorgevoerd, de gemiddelde uitkomst komt uit op een verhouding in kW’s elektromotor : diesel = 1 : 2,2.

• Hoe lang kun je op één accu-lading varen?
Dat hangt af van de vaarsnelheid. Ook de romp­vorm en de lengte van het schip spelen een rol. De waterlijnlengte bepaalt de rompsnelheid. Hoe dichter de vaarsnelheid bij de rompsnelheid komt, hoe hoger het energieverbruik wordt. Een goede vuist­regel is daarom 70% van de rompsnelheid aan te houden. Een schip met een goed gekozen accu­pakket vaart acht uur,

• Hoe werkt het met opladen?
Een nacht opladen, als de boot toch aan wal ligt, is voldoende voor een hele dag varen. Bij steeds meer walstroominstallaties worden de exact opgenomen kWh’s via een cardsysteem verrekend. Je hoeft er dan dus niet meer muntjes in te doen.

• Is er verschil tussen de kracht van een diesel en een elektromotor?
Ja:

• een heel kenmerkend verschil is, dat een elektromotor al vanaf de draaisnelheid van één omwenteling z’n volle kracht heeft. Bij een dieselmotor is dat pas het geval bij ongeveer 90% van het – voor een bepaald motortype gespecificeerde – maximum toerental.
• een tweede verschil is dat een elektromotor met zelfs minder dan de helft van het voor een dieselmotor gespecificeerde vermogen in gelijke omstandigheden, dezelfde prestaties levert.

Kijk voor meer informatie op de website van Stifting Elektrysk Farre Fryslân